İşten Çıkarılmak Size Hangi Hakları Verir?

Çalışanların birçoğunun işten çıkarıldığında veya çıktığında hangi haklara sahip olduğunu bilmediğini gözlemlemekteyiz.  Bu yazımızda işten çıkarılma halinde kazandığınız/kazanacağınız hakları özet bilgi halinde açıklıyor olacağız.

İşveren, sizi birçok nedenle (aslı olan veya olmayan) işten çıkarabilir. İşverenin haksız işten çıkarma eylemi sonucunda 4857 Sayılı İş Kanunda yer alan birtakım haklar edinirsiniz. Bunlar kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, Ulusal Bayram ve Genel Tatil ücreti alacağı(UBGT), yıllık izin ücreti gibi ücretler olabilir. Hak edilen işbu ücret ve tazminatlar çoğu zaman işveren tarafından işçiye derhal veya belli bir vadede ödenmeyebiliyor. Uygulamada işverenlerin bu bedellerin ödenmesinde son derece isteksiz olduğunu gözlemlemekteyiz. Hak ettiğiniz bedellerin işverenden tahsili konusunda bir avukat ile çalışmanız sizleri yaşanabilecek hak kayıplarından koruyacaktır.

Eğer iş sözleşmenizin haksız şekilde feshedildiğini düşünüyorsanız, dava yoluna gitmeden önce arabuluculuk yoluna başvurmanız gerektiğini unutmayın. Zorunlu arabuluculuğa başvurmadan dava yoluna gitmeniz halinde davanızın usule aykırılık nedeni ile reddedileceğini bilmelisiniz. Bu sebeple;  dava açma düşünceniz var ise öncelikle zorunlu arabuluculuğa başvurmanız gerektiğini önemle belirtmek isterim.

İşe İade Davası Hangi Durumlarda Açılır?

İşveren ile işçi arasındaki iş ilişkisinin sürekliliğini ve istikrarını sağlamak için 4857 sayılı İş Kanunu, çeşitli hükümler belirlemiştir. İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir (1) ay içinde işe iade talebiyle, 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmalıdır.

İşe iade davası açma şartları aşağıdaki gibidir:

-İşyerinizde 30 veya daha fazla kişinin çalışıyor olması,
-en az altı ay kıdeminizin olması,

-geçerli olmayan veya haksız bir nedenle işten çıkarılmanız gerekmektedir.

Kendi isteği ile işten ayrılan başka bir deyişle istifa eden işçinin işe iade davası açamayacağını da ayrıca belirtmek isteriz. Bu durumun tek istisnası ise işbu istifanın tehdit, şantaj ile zor kullanarak alındığını ispat edebiliyor olmanızdır. Bu halde işe iade davası açılabileceğinizi fakat istifanın iradeniz dışında alındığının ispat yükünün işçide olacağını belirtmek isteriz.

İşe İade Davası Sonuçları

İşe iade kararını (kesinleşmiş kararı) alan işçinin 10 iş günü içerisinde işverene başvurmaması halinde 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 21/5. maddesine göre işverence yapılan feshin geçerli bir feshin sonucunu doğuracağını önemle belirtiriz. İşverene yapacağınız başvuruyu takip eden 1 ay içerisinde işveren sizi işe başlatmak zorundadır. Bu bir aylık süre geçtikten sonra işe başlatma durumunda iş güvencesi tazminatı ödemekle yükümlü olacaktır. Bir aylık süre geçtikten sonra işe başlatılan işçi ile işveren arasında yeni bir iş sözleşmesi kurulmuş sayılacaktır. İşçinin işe iade davası sonucuna bağlı istekleri ile ihbar ve koşulları oluşmuşsa kıdem tazminatı ödenmesi gerekecektir.

Yasa işverene işe başlatma veya başlatmama olmak üzere 2 adet seçimlik hak vermiştir.

Dilerse işçiyi işe alabilir ya da iş güvencesi tazminatını ödeyerek iş ilişkisini sonlandırabilir.

İşveren işçiyi işe iade almak istemez ise; işveren işten çıkarılma sebebi ile boşta geçen süreye karşılık 4 ay (çalışma sürenize göre fazla da olabilir), işverenin kötü niyetle işten çıkarmasına karşılık boşta geçen süreye ek olarak 4 aylık kötüniyet tazminatı ödemek durumunda kalacaktır.

Yazımın faydalı olması dileği ile,

Av. Gözde Güzin Erol